“หุ่นไทย…หัวใจไทย ” หุ่นหลวง และ หุ่นวังหน้า เป็นหุ่นไทยแท้ที่มีการกล่าวถึงในบันทึกของบาทหลวงผู้มาเยือนเมืองสยามในสมัยพระนารายณ์เมื่อราว 300 ปีก่อน เป็นหลักฐานยืนยันว่าการแสดงหุ่นแบบนี้มีอยู่จริง มีตัวข้าราชการรับผิดชอบ เป็นหุ่นที่มีการชักสายเป็นกลไกภายใน เมื่อเวลาล่วงมาถึงแผ่นดินรัตนโกสินทร์ ภาพการเล่นหุ่นก็มีบันทึกอยู่ในจิตรกรรมฝาผนังว่ามีการเล่นกันในงานพระราชทานเพลิงศพ เช่น ภาพวาดในวัดราชนัดดา วัดขรัวอินโข่ง วัดพระแก้ว หรือภาพราชพิธีที่แสดงให้เห็นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชการที่ 5 เสด็จทอดพระเนตรการเล่นหุ่น นอกจากนี้ก็ยังมีเล่นในงานกงสุลงานสถานทูต (เรื่องจาก : หนังสือหนีกรุงไปปรุงฝัน)
